Ruggespraak VO

Wie kent hem niet, de rubriek Ruggespraak van het maandblad Onze Taal met grappige 'taalkronkels' uit de media? Speciaal voor Talent ontwikkelt Onze Taal maandelijks een Ruggespraak-rubriek voor het voortgezet onderwijs: Ruggespraak VO. Vier taalkronkels met korte opdrachten erbij om te behandelen in de klas. Hoe kun je de taalkronkels lezen? En wat betekenen ze dan?

Opgelost

Vertraging op A7 en A32 lost op na twee ongevallen
Bron: Leeuwarder Courant

Wat wordt in deze nieuwskop bedoeld met na twee ongevallen?
a. Doordat er twee ongelukken gebeurden, loste de vertraging op.
b. Nadat eerder twee ongelukken waren gebeurd, loste de vertraging op.

Oplossen betekent hier 'verdwijnen'. Bij de oorspronkelijke betekenis van dit werkwoord gaat het om het oplossen van stoffen in bijvoorbeeld water, zoals zout of suiker. Als je suiker door je thee roert, verdwijnen de korreltjes; ze worden één geheel met de thee. Zo ging men oplossen ook gebruiken voor files en vertragingen: als ze oplossen, verdwijnen ze.
Oplossen heeft nog een betekenis. Bijvoorbeeld in de volgende zin: 'Hij kan de moeilijkste raadsels oplossen.' Wat betekent oplossen hier?

Wat is er aan de hand?

De manager van de discotheek is veroordeeld, omdat hij twee mannen klappen had gegeven. Zijn rechterhand, die bij één handgemeen betrokken was, krijgt waarschijnlijk ook een straf.
Bron: Metro

In dit bericht wordt het woord hand op verschillende manieren gebruikt.
Wat betekent een handgemeen? En wat betekent rechterhand in dit bericht?

Minder mobiel

Karlijn rijdt minder mobiele buurtgenoten rond met haar auto

Bron: nieuwsbrief ANWB

Wat is hier bedoeld?
a. Karlijn kan minder vaak dan vroeger met haar auto buurtgenoten ergens naartoe brengen.
b. Karlijn brengt met haar auto buurtgenoten die minder mobiel zijn naar hun afspraken.
Het gaat er dus om of minder bij het werkwoord hoort of niet.
Bepaal of minder bij het werkwoord hoort in de volgende zinnen:
- Dave gooit minder lekkere koekjes weg.
- Petra geeft minder goede doelen geld. 

Vijftig winkels
Modeketen Norah opent vijftigste winkel in Sneek
Bron: Volkskrant.nl

Uit deze nieuwskop kun je iets afleiden over 'vijftig winkels', namelijk:
a. In Sneek zijn nu vijftig Norah-winkels.
b. In Nederland zijn nu vijftig Norah-winkels, en de vijftigste staat in Sneek.

Onze Taal

De rubriek Ruggespraak VO op Talent Actualiteit wordt verzorgd door het Genootschap Onze Taal, een vereniging voor taalliefhebbers. Op de website www.onzetaal.nl en in het tijdschrift Onze Taal komen allerlei taalonderwerpen voorbij: taalontwikkeling, jongerentaal, goed en fout taalgebruik, puzzels en nog veel meer. De vereniging heeft ook een Taaladviesdienst, die vragen over spelling, grammatica en woordgebruik beantwoordt.