Zomer - en wintertijd

Afgelopen zaterdagnacht was het weer zover: de klok ging een uur vooruit. Maar welke tijd is beter voor ons: de zomer- of de wintertijd? En wat zegt de wetenschap erover?

Vraag vooraf
Heb jij last van het verzetten van de klok?
Op welke manier kun je last hebben van het verzetten van de klok, denk je?
Weet je waarom de klok wordt verzet?

Bekijk de video (klik op de link) en maak aantekeningen.


Klik hier voor de video

Werk samen met een klasgenoot. Beantwoord de vragen met behulp van je aantekeningen. 
1 Hoeveel mensen hebben last van het verzetten van de klok?
2 Wat voor klachten ervaren mensen die er last van hebben? Noem er drie.
3 Wat is het voorstel van de EU?
4 Wat houdt 'de Engelse tijd' in?
5 Wat is de 'Amsterdamse tijd'?
6 Om welke redenen zijn we in de 20e eeuw nog twee uur opgeschoven?
7 Welke twee risico's lopen we met een permanente zomertijd?

Grammatica
Dr. Marijke Godijn zegt: 'Zo'n 25 procent van de mensen heeft last van het verzetten van de klok.' Waarom is het niet 'Zo'n 25 procent van de mensen hebben...?
Tot welke woordsoort behoort het woord zo'n?

Spelling
Dr. Marijke Gordijn zegt: 'En dit duurt niet één dag, maar voor vele(n) 4 weken, en sommige(n) houden er de hele zomer last van.'
Overleg met een klasgenoot. Schrijf je vele(n) en sommige(n) mét een -n of zonder -n?

De Taalstaat: keuvelen, kuieren en kwebbelen

De Taalstaat is een radioprogramma waarin onze taal van alle kanten wordt bekeken. Een onderdeel van de Taalstaat is het Taalloket, waar luisteraars een taalvraag kunnen stellen. Je gaat luisteren naar een fragment over de betekenis en herkomst van drie woorden: keuvelen, kuieren en kwebbelen.

Vragen vooraf
- Ken je de woorden keuvelen, kuieren en kwebbelen?
- Gebruik jij (of iemand in je omgeving) deze woorden wel eens? En zo ja, op welke manier?

Schrijf de drie woorden onder elkaar.
Luister naar het fragment en maak aantekeningen.
Let op: dit is een audiofragment (geen video). Beluister het hier.

Informatie uit je aantekeningen halen
Bekijk je aantekeningen. Geef antwoord op de vragen.
1 Welke twee betekenissen heeft keuvelen?
2 Wat heeft het woord kevel met praten te maken?
3 Welke betekenis van het woord keuvel brengen we nu in verband met lampionnen en snoepgoed?
4 Hoe zijn kuieren en kwebbelen aan hun naam gekomen? 

Soorten aantekeningen
Vergelijk je aantekeningen én antwoorden met die van een klasgenoot. Concludeer welke aantekeningen (woorden, strepen, pijlen, bullets etc.) het beste resultaat geven.

Synoniemen
Noteer zoveel mogelijk synoniemen voor de woorden keuvelen, kuieren en kwebbelen.
Welke synoniemen gebruik jij zelf? Geef ook een aantal voorbeeldzinnen.

Vergeetwoorden
De presentator Frits Spits noemt het woord keuvelen 'een vergeetwoord'. Ga als volgt te werk:
1. Zoek op wat een vergeetwoord is.
2. Kies zelf een vergeetwoord.
3. Verzamel alle vergeetwoorden uit de klas.
4. Doe een stemming met een top 3 als resultaat.
5. Bedenk individueel twee zinnen per vergeetwoord.
6. Gebruik de vergeetwoorden een week lang zo vaak mogelijk en op een logisch moment.
7. Kijk na een week terug: krijgen de woorden een plek in je vocabulaire?

De nieuwe Schijf van Vijf

Het Voedingscentrum presenteert de nieuwe Schijf van Vijf.
De Schijf van Vijf geeft ons informatie over gezond eten.

Vraag vooraf
Praat met een klasgenoot. Wat betekent 'gezond eten' voor jou? Ken je de Schijf van Vijf?

Bekijk het filmpje een eerste keer en maak aantekeningen. Noteer de naam van de vijf vakken van de Schijf van Vijf. Bespreek je antwoord met een klasgenoot. Zorg dat je samen een compleet beeld hebt. Bekijk daarna het filmpje nog een keer.

Vragen bij het filmpje

1 Het filmpje start met informatie over de keuze die we elke dag moeten maken. Maak de zin af:
Ik wil genieten van het leven en tegelijkertijd...
2 De Schijf van Vijf kent drie uitgangspunten: 1) eet elke dag genoeg uit elk vak, 2) varieer, en 3) geniet. Wat betekent: varieer?
3 Bij welk vak uit de Schijf van Vijf horen de volgende opmerkingen:
1 Eet in alle kleuren van de regenboog... Vak:
2 Je lichaam is je hartstikke dankbaar voor al die vezels... Vak:
3 Wat dacht je van hüttenkäse met reepjes paprika en peper... Vak:
4 Bak je groenten in zonnebloemolie... Vak:
5 Drink vooral kraanwater, thee of gefilterde koffie... Vak:
4 De Schijf van Vijf is geschikt voor 'de Hollandse pot' én voor eten 'uit alle windstreken'. Wat wordt bedoeld met 'de Hollandse pot'? Geef ook twee voorbeelden. En wat is eten uit 'alle windstreken'? Geef ook twee voorbeelden.

Grammatica
Bekijk de zin die je hebt aangevuld bij vraag 1. Staan er een persoonsvorm en onderwerp in het deel dat je hebt aangevuld? Zoja, welke? Zonee, maak de zin compleet met een persoonsvorm en onderwerp.

Het einde van de gratis plastic tas

Per 1 januari 2016 mogen winkeliers geen gratis plastic tasjes meer meegeven aan klanten. Die verandering gaat niet vanzelf: voor klanten én winkeliers is het wennen.

Let op: Maak aantekeningen bij het filmpje.



Vragen bij het filmpje

1 Wat bedoelt de verslaggever als hij zegt: 'Dit zou wel eens een zinnetje voor het archief kunnen zijn.'
2 Welk synoniem voor betalen hoor je?
Wat denk je: hoort het synoniem bij formeel of informeel taalgebruik?
3 Wat bedoelt de verslaggever met de 'plastic soep'?
4 Welke reden geeft de kledingverkoper voor het overtreden van de regels?

Spreken, kijken, luisteren - informatie navertellen
Bekijk de aantekeningen die je hebt gemaakt. Werk samen met een klasgenoot. Vertel aan je klasgenoot wat de belangrijkste punten uit het filmpje zijn. Help elkaar om het verhaal compleet te maken.

Schrijven - slogans
Stel, je werkt bij een bedrijf. Dat bedrijf wil dat mensen goed nadenken voordat ze een gratis plastic tasje aannemen. Wat het bedrijf nodig heeft is een goede slogan. Bedenk jij er eentje?
Een voorbeeld van een pakkende slogan is die van Tele 2 over het nieuwe 4G-netwerk: Niet omdat het moet, maar omdat het kan! En die van Postbus 51, over autorijden en alcohol:  Ben je Bob, zeg het hardop.

Drones worden het speelgoed van 2015

Speelgoeddeskundigen voorspellen dat de drones hét speelgoed van 2015 gaat worden.

Bekijk het filmpje. Maak aantekeningen bij de eerste minuut.

Vragen:
1 Waarvan heb je aantekeningen gemaakt?

2 Hoe heb je de aantekeningen gemaakt?

3 De regels worden opgesomd. Er wordt maar één signaalwoord gebruikt. Welk signaalwoord?

4 Hoe wordt de opsomming in dit filmpje wel duidelijk gemaakt?

5 Je krijgt veel informatie in dit filmpje. Wat vind jij de hoofdgedachte van dit filmpje?